KIẾN THỨC

XÉT NGHIỆM MIC “TIÊU CHUẨN VÀNG” TRONG CUỘC CHIẾN CHỐNG KHÁNG THUỐC KHÁNG SINH

Đã đăng trên bởi adminemr

XÉT NGHIỆM MIC “TIÊU CHUẨN VÀNG” TRONG CUỘC CHIẾN CHỐNG KHÁNG THUỐC KHÁNG SINH

KHÁNG THUỐC KHÁNG SINH VÀ VAI TRÒ CỦA XÉT NGHIỆM MIC

Kháng kháng sinh (Antimicrobial Resistance – AMR) đang là một thách thức nghiêm trọng đối với y tế và thú y toàn cầu. Ước tính mỗi năm, các bệnh nhiễm khuẩn kháng thuốc gây ra hơn 1,2 triệu ca tử vong, và con số này có thể tăng lên 10 triệu ca mỗi năm vào năm 2050 nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả.

Trong bối cảnh đó, xét nghiệm đánh giá tính nhạy cảm kháng sinh (Antimicrobial Susceptibility Testing – AST) đóng vai trò cốt lõi nhằm đảm bảo lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Trong số các phương pháp AST hiện nay, xét nghiệm xác định Nồng độ ức chế tối thiểu (Minimum Inhibitory Concentration – MIC) được xem là tiêu chuẩn vàng vì độ chính xác cao và giá trị ứng dụng lâm sàng rõ rệt.

MIC LÀ GÌ VÀ Ý NGHĨA LÂM SÀNG

MIC xác định nồng độ thấp nhất của một chất kháng khuẩn cần thiết để ức chế sự phát triển nhìn thấy được của vi khuẩn trong môi trường phòng thí nghiệm (in vitro).
Kết quả MIC có vai trò thiết yếu:

  • Định hướng Điều trị: MIC được so sánh với ngưỡng lâm sàng (clinical breakpoints) đã được thiết lập cho các loại kháng sinh. Dựa trên sự so sánh này, chủng vi khuẩn được phân loại là nhạy cảm (có thể điều trị), kháng thuốc (không thể điều trị), hoặc trung gian/nhạy cảm ở mức phơi nhiễm tăng cao (cần cân nhắc liều lượng và vị trí nhiễm trùng).

    – Nhạy cảm (Susceptible – S)
    – Trung gian hoặc nhạy cảm khi tăng phơi nhiễm (I)
    – Kháng (Resistant – R

  • Nghiên cứu & Phát triển Thuốc: Trong phòng thí nghiệm, MIC là phương pháp phổ biến để nghiên cứu cơ chế kháng thuốc, xác định mục tiêu thuốc mới, và đánh giá tiềm năng của các ứng viên thuốc mới.

TIÊU CHUẨN HÓA VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN

Việc thực hiện các thử nghiệm MIC phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn chuẩn hóa để đảm bảo kết quả đáng tin cậy và có thể đối chiếu được.
Hai tổ chức tiêu chuẩn hóa được công nhận rộng rãi nhất là:
1. Ủy ban Châu Âu về Kháng sinh đồ (EUCAST): European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing, có vai trò “Ban hành breakpoints và hướng dẫn áp dụng tại châu Âu”
2. Viện Tiêu chuẩn Lâm sàng và Xét nghiệm (CLSI): Clinical and Laboratory Standards Institute có vai trò “Ban hành tiêu chuẩn và ngưỡng lâm sàng được dùng rộng rãi tại Mỹ và nhiều quốc gia khác”
Do có những khác biệt đáng kể giữa phương pháp và định nghĩa của EUCAST và CLSI, người thực hiện cần thường xuyên tham khảo các khuyến nghị mới nhất và luôn ghi rõ hệ thống tiêu chuẩn (EUCAST, CLSI) và phiên bản hướng dẫn đã được sử dụng khi báo cáo giá trị MIC.
Phương pháp
Mô tả ngắn gọn
1. Que thử độ dốc kháng sinh (Antibiotic Gradient Strips) Đặt que thử (có dải nồng độ kháng sinh) lên đĩa thạch đã cấy vi khuẩn. MIC được đọc tại điểm giao nhau giữa que thử và vùng không có vi khuẩn phát triển (vùng ức chế).
2. Vi pha loãng trong môi trường lỏng (Broth Microdilution) Pha loãng kháng sinh theo dãy nồng độ (thường là gấp đôi) trong môi trường lỏng bằng đĩa 96 giếng. Cấy vi khuẩn vào các giếng. MIC là nồng độ kháng sinh thấp nhất mà ở đó không quan sát thấy sự phát triển của vi khuẩn bằng mắt thường.

 

A. Phương pháp sử dụng: E-test

 

B. Phương pháp sử dụng: Vi pha loãng trong môi trường lỏng

Các xét nghiệm MIC phải luôn bao gồm các bước kiểm soát chất lượng, bao gồm sử dụng chủng vi khuẩn thuần khiết, chuẩn hóa lượng cấy (inoculum) chính xác (~5×105 CFU/mL), và sử dụng các chủng kiểm soát chất lượng (Quality Control – QC) đã được đặc trưng hóa. Việc thực hiện theo đúng quy trình chuẩn là chìa khóa để đảm bảo kết quả có thể tái lập và ý nghĩa lâm sàng.

Tài liệu tham khảo: Kadeřábková, N., Mahmood, A. J. S. & Mavridou, D. A. I. (2024). Antibiotic susceptibility testing using minimum inhibitory concentration (MIC) assays. npj Antimicrobials and Resistance 2, Article number: 37. DOI: 10.1038/s44259-024-00051-6.